Giới thiệu
Năm 2022 vừa qua là một năm khá thành công của ASRock về mặt thương hiệu tại thị trường Việt Nam. Lý do vì sao mình nói là thành công về mặt thương hiệu? Đơn giản rằng có những sản phẩm của ASRock đã trở thành một thương hiệu “quốc dân” trong phân khúc sản phẩm khi được rất nhiều đại lý và người dùng lựa chọn.
Cái tên ASRock B660M Pro RS là dòng sản phẩm như vậy, đây là bo mạch chủ sử dụng chipset B660 bán chạy nhất tại thị trường Việt Nam trong năm 2022. Lý giải cho điều này thật đơn giản, bởi sản phẩm tuân theo triết lý lâu đời của ASRock “Hiệu năng trên giá thành” khi có thể chạy tải các vi xử lý có TDP cao như Intel Core I5-12600K / I7-12700 tốt nhất trong phân khúc của nó.
Và khi Intel Core Gen 13 Non K xuất hiện, dân tình đổ xô vào dòng I5-13500 và I5-13400 bởi những phẩm chất xuất sắc khi có hiệu năng tuyệt vời từ gaming cho đến đồ họa render và mức tiêu thụ điện năng cũng thấp hơn so với tiền nhiệm. Với các tín đồ ăn chắc mặc bền, thì việc tìm kiếm một bo mạch chủ giá tốt nhưng có khả năng khiển tối đa hiệu suất của các vi xử lý non K trở lên là điều mà họ mong muốn nhất.
Đó là lý do cho việc xuất hiện của bo mạch chủ ASRock B660M Phantom Gaming 4 – một bo mạch chủ ở phân khúc chủ đạo mà họ nhà Mông Đá mang tới cho thị trường. Tại sao sản phẩm này lại được mình đặt title ” Bo mạch chủ “quốc dân” để chạy với Core I5-13500″ thì hãy cùng mình tìm hiểu bên dưới.
Bên ngoài ASRock B660M Phantom Gaming 4
Quay trở lại thời điểm Intel chipset 300 Series, ASRock đã định vị dòng Phantom Gaming 4 cao hơn so với Pro4 (tiền thân của Pro RS sau này). Tuy nhiên, ở các đời sau, ASRock quyết định hạ cấp Phantom Gaming 4 trở thành dòng phổ thông và chỉ hơn HDV, tức là ở cấp thấp hơn cả Pro4 hay Pro RS sau này. Đó là lý do vì sao mà chúng ta đã thấy ở Intel chipset 600 Series, Phantom Gaming 4 lại có thiết kế “harvest” hơn so với Pro RS.
Có thể thấy vỏ hộp và tông màu của dòng Phantom Gaming 4 đã được ASRock thiết kế lại với tông đen chủ đạo, nhìn hấp dẫn và cứng cáp hơn. Mặt trước nổi bật với logo PG và mặt sau thể hiện các tính năng nổi bật của dòng sản phẩm này.
Là một bo mạch chủ ở phân khúc chủ đạo, nên phụ kiện của sản phẩm cũng rất cơ bản. Bao gồm sách hướng dẫn, cable SATA, ốc bắt M.2 và chặn Main.
Bên trong ASRock B660M Phantom Gaming 4
ASRock thiết kế cho B660M Phantom Gaming 4 theo tiêu chuẩn mATX hiện đại với đường nét sắc sảo và cá tính, cùng với tính thẩm mỹ được nâng cấp hơn so với tiền nhiệm. Hãng vẫn giữ toàn bộ tông màu xám bạc, nhờ đó bo mạch chủ trở nên cứng cáp hơn bao giờ hết. Điểm khác biệt của Phantom Gaming 4 so với Pro RS ở cái nhìn ban đầu đó là cụm heatsink cho VRM và PCH được “cắt tỉa” hơn nhằm làm giảm giá thành sản phẩm.
Mạch VRM tương tự Pro RS
Bên dưới là ảnh chi tiết mạch VRM của ASRock B660M Phantom Gaming 4, so với Pro RS thì sản phẩm có VRM như nhau, bao gồm các thành phần:
- IC PWM sử dụng Richtek RT3628AE ở chế độ 7+1 phase, điều khiển trực tiếp.
- Mosfet trở kháng thấp cho mỗi phase bao gồm 2 SinoPower SM4508NH (30V, 48A) đóng vai trò High Side và 2 SM4373NA (30V, 78A) đóng vai trò Low Side.
- IC AUX PWM là Anpec APW8828. Bản thân VCCAUX chịu trách nhiệm cấp nguồn/điều khiển cho bộ điều khiển bộ nhớ của CPU và Bộ điều khiển PCIe.
- PCB 4 layer 1Oz + đầu cấp nguồn CPU 8 pin EPS 12V.
Thiết kế mạch VRM tương tự Pro RS sẽ giúp cho Phantom Gaming 4 có thể chạy được các vi xử lý như I5 12600K, i7 12700F hoặc các vi xử lý có mức load CPU Package 140W đổ về. Chi tiết hơn thì sẽ nằm ở phần đánh giá hiệu năng bên dưới.
Hỗ trợ SSD Gen 4 tốc độ cao
Bo mạch chủ B660 sử dụng chipset mới nên đồng thời hỗ trợ cho các ổ SSD NVMe M.2 PCIe Gen 4 với hiệu suất và tốc độc cao nhưng có kích thước lớn hơn, bao gồm định dạng 2230/2242/2260/2280 phổ biến. ASRock cung cấp 2 cổng Hyper M.2 có thể cắm các SSD mới nhất theo chuẩn PCIe 4.0 cho tốc độ truyền dữ liệu lên đến 64Gb/, đáng tiếc là ASRock không trang bị heatsink giải nhiệt cho các cổng này, lý do như đã nói là nhằm giảm giá thành.
Ngoài ra, ASRock cũng trang bị thêm một khe M.2 Socket (Key E), loại 2230 WiFi/BT PCIe và hỗ trợ Intel CNVi WiFi/BT Tích hợp) ở phía dưới cạnh slot PCIe giúp người dùng có thể cắm các module Wi-Fi chuẩn M.2 2230.
Hỗ trợ bộ nhớ DDR4 với xung nhịp cao
Mặc dù là dòng bo mạch chủ ở phân khúc chủ đạo, nhưng ASRock vẫn ưu ái cho B660M Phantom Gaming 4 khả năng hỗ trợ hỗ trợ DDR4 dual channel với dung lượng tối đa 128GB, xung nhịp cũng hỗ trợ rất cao lên tới DDR4 5333MHz+(OC). Để giúp quá trình ép xung hay kiểm nghiệm phần cứng được thuận lợi hơn cho các tay chơi, cũng như giúp cho quá trình phục hồi BIOS được nhanh chóng và dễ dàng khi xảy ra lỗi, ASRock trang bị thêm Jumper Clear CMOS nằm ở góc trái bo mạch.
Là một sản phẩm cắt giảm so với Pro RS nên chúng ta sẽ không thấy việc trang bị LED ARGB tích hợp trên các khu vực lẫn các header RGB/ARGB khác trên bo mạch chủ. Cụm âm thanh sử dụng Realtek ALC897 vốn được sử dụng nhiều ở các bo mạch chủ dòng Z vài năm trước. Tuy nhiên, ASRock cũng cung cấp phần mềm Nahimic Audio để người dùng có thể trải nghiệm được âm thanh sống động và trực quan một cách tốt nhất trong phân khúc.
ASRock cũng hỗ trợ đèn LED báo hiệu sự cố, bao gồm VGA, CPU, BOOT và DRAM cạnh các khe cắm RAM. Giúp cho người dùng hay kĩ thuật viên có thể xác định tình trạng của sản phẩm khi gặp trục trặc nhằm đưa ra được giải pháp sớm nhất.
– 1 x PS/2 Mouse/Keyboard Port
– 1 x HDMI Port
– 1 x DisplayPort 1.4
– 4 x USB 3.2 Gen1 Ports (ASMedia ASM1074 hub) (Supports ESD Protection)
– 2 x USB 2.0 Ports (Supports ESD Protection)
– 1 x RJ-45 LAN Port with LED (ACT/LINK LED and SPEED LED)
– HD Audio Jacks: Line in / Front Speaker / Microphone
BIOS trực quan với một số cải tiến mới
BIOS của ASRock B660M Phantom Gaming 4 nói riêng và của các sản phẩm ASRock nói chung, ở màn hình truy cập lần đầu sẽ hiển thị một màn hình đồ họa được gọi là Easy Mode, trông rất giản dị và nhẹ nhàng, cung cấp một số thông tin cơ bản và trực quan cho người dùng. Nếu muốn tìm hiểu sâu hơn, lúc này cần bấm phím F6 để chuyển nhanh sang chế độ Advanced Mode với nhiều lựa chọn cài đặt và tinh chỉnh. Nếu muốn hiển thị chế độ Advanced Mode từ đầu sau lần khởi động tiếp theo, người dùng thể chỉ định chế độ khởi động trong mục Settings –UEFI Advanced.
Công nghệ Base Frequency Boost
Nổi bật nhất là công nghệ Base Frequency Boost (BFB) tăng xung nhịp cơ bản của CPU không phải dòng K. Cách thức hoạt động của công nghệ Base Frequency Boost (BFB) từ ASRock đó chính là tăng TDP của các bộ xử lý non K lên tối đa giá trị PL1 của chúng, giúp tăng xung nhịp và từ đó hiệu năng được gia tăng tốt hơn.
Giá trị của BFB được set thực tế trên bo mạch chủ ASRock B660M Phantom Gaming 4 tối đa là 140W. Đồng thời ASRock cũng cho phép người dùng có thể mở giới hạn giá trị BFB theo PL1/PL2 và Tau theo từng mức chỉ định nhưng tối đa là PL1 = 125W và PL2 = 253W với Core Current tối đa 307A.
Mặc định bo mạch chủ sẽ set giá trị PL1 = 65W và PL2 = 154W khi chạy với Intel Core I5-13500.
Tab OC Tweker cho phép tinh chỉnh nhiều thứ liên quan tới CPU, RAM và các thành phần khác. ASRock chia menu OC Tweaker rất trực quan để người dùng dễ dàng tinh chỉnh hệ thống, trong đó được chia thành các mục thành CPU Configuration, DRAM Configuration, Voltage Configuration. Tuy nhiên, mục FIVR Configuration thường thấy ở các bo mạch chủ Z790/Z690 và B660 đã bị loại bỏ. Lý do cho điều này là ở phiên bản ME mới nhất, Intel đã loại bỏ tính năng điều chỉnh các giá trị điện năng trên vi xử lý cho các dòng bo mạch chủ không phải Z, do đó mục FIVR ASRock cũng không còn xuất hiện. Và các thông số điều chỉnh điện áp cũng không có tác dụng trong các trường hợp cần giảm điện năng tiêu thụ hay nhiệt độ. Nếu người dùng cố gắng các biện pháp giảm điện năng tiêu thụ và nhiệt độ bằng cách gán các giá trị voltage theo Fixed Mode hay Offset, sẽ bị giảm hiệu năng rất sâu.
Tính năng CPU Cooler Typer được ASRock trang bị từ mùa Z690, nó điều chỉnh giá trị PL/TDP theo từng loại tản được sử dụng trong BIOS (CPU Cooler Type), cũng đã bị lược bỏ vì thế chúng ta sẽ không thấy tùy chọn này.
Load Line Calibration là tính năng tự động ổn định điện áp, giảm thiểu Vdroop cho CPU – hiểu nôm na là sẽ giúp giảm sự chênh lệch điện thế tiêu thụ bất ngờ khi thay đổi chế độ của CPU ở idle và full load. Đây là tính năng được trang bị trên các Mainboard từ rất lâu, và trên Phantom Gaming 4 xin có sẵn 5 mức (Level) tùy chọn LLC để ổn định điện áp, mức 1 là mức ổn định cao nhất và mức 5 là mức thấp nhất.
Với bo mạch chủ ASRock cho Intel, chúng ta có thể ép xung bộ nhớ bằng cấu hình XMP được áp sẵn từ NSX bộ nhớ bằng cách chọn chế độ XMP Profile trong cài đặt BIOS. Từ Chế độ XMP, người dùng cũng thể chọn áp dụng tất cả Timing phụ được ghi trong cấu hình XMP hoặc chỉ Timing chính như Độ trễ CAS. Khi giá trị cài đặt XMP Profile trong BIOS được đặt thành Auto, lúc này xung nhịp của bộ nhớ sẽ tự động nhận diện theo chuẩn JEDEC. JEDEC hiện tại cao nhất của DDR4 là đến 3200MHz và 5600MHz đối với DDR5.
Và còn nhiều tùy chọn khác để mọi người tự do khám phá…
Hệ thống thử nghiệm
- Vi xử lý Intel Core I5-13500
- Bo mạch chủ ASRock B660M Phantom Gaming 4 với BIOS 8.02 (mới nhất tại thời điểm viết bài trên trang chủ ASRock)
- Bộ nhớ Corsair Vengeance RS RGB 3200Mhz 2x8GB
- SSD SSTC HummerHead E21 512GB
- Tản nhiệt Thermalright Assassin King 120 SE
- VGA Gigabyte GT1030
- PSU Segotep GM850W 80 Plus Gold
- Window 10 Pro 21H1 cùng một số phần mềm như CPU-Z, Cinbench R23, HWMonitor, Blender, VRAY…
- Nhiệt độ phòng ~27 độ C, hệ thống được đặt trên Benchtable.
- Keo Cooler Master CRYOFUZE
Kết quả thử nghiệm
Điểm khác biệt của Intel Gen 12 và 13 so với Gen 11 và thế hệ trước nữa đó là khái niệm TDP được hãng rời bỏ mà sẽ gán trực tiếp giá trị PL1 (TDP hay Base Power) và PL2 (Max Turbo Power) và gọi nó là MTP-Maximum Turbo Power (Công suất turbo tối đa của CPU). Ở Gen 12 và 13 Intel gán cho rất nhiều vi xử lý, bao gồm các vi xử lý dòng K/F ở hiện tại là giá trị PL1 = PL2 theo mặc định. Nếu giới hạn công suất PL/PL2 bị vô hiệu hóa trong BIOS của bo mạch chủ, CPU Pakage khi load nặng có thể cao hơn mức PL mặc định tùy thuộc vào mức độ AVX2 được sử dụng, chẳng hạn I9-12900K có thể tải lên tới 300W và I9-13900K có thể lên tới hơn 400W
Intel Core I5-13500 được Intel gán cho giá trị MTP là 154W. Theo mặc định, giá trị PL được ASRock áp dụng trong BIOS khi chạy với vi xử lý này là PL1 = 65W và PL2 = 154W. Do đó, mình đã điều chỉnh BFB thành 140W và giá trị Loadline ở Level 1 để hiệu năng đạt tối đa nhất có thể mà nhiệt độ ở mức thấp hơn so với các giá trị Auto khác.
Kết quả là bo mạch chủ hoàn toàn mang lại điểm số tốt nhất khi chạy vi xử lý Intel Core I5-13500 trên các phần mềm benchmark như Cinebench R23, VRAY, Blender… Băng thông bộ nhớ khi bật XMP cũng rất tốt.
Như đã nói ở phần trên của bài viết, Intel đã khóa các tính năng tinh chỉnh điện năng của các dòng bo mạch chủ non Z trong phiên bản ME mới nhất nên chúng ta sẽ không tinh chỉnh được gì thêm. Nếu tinh chỉnh thì hiệu năng sẽ tụt giảm khá nhiều, có thể lên tới 50% trong nhiều ứng dụng.
Kiểm tra mức độ hoạt động hiệu quả của VRM
Về hiệu quả hoạt động của mạch VRM trong thực tế, mình điều chỉnh giá trị BFB 140W và sử dụng phần mềm Cinebench R23 thực hiện chế độ Stress Test trong 10P. Sau đó sử dụng máy đo nhiệt FLIR Pro để đo điểm nóng nhất trên VRM của bo mạch chủ, nhằm tìm ra được ngưỡng load PL tối đa mà bo mạch chủ có thể chịu đựng được mà không bị sụt giảm hiệu năng do nóng gây ra.
Kết quả rất tốt, khi điểm nóng nhất trên bo mạch chủ ở khu vực ít gió nhất chỉ khoảng ~84 độ cho mặt trên và mặt dưới PCB ~ 82 độ, các phần khác rất mát. Do đó, bo mạch chủ ASRock B660M Phantom Gaming 4 hoàn toàn có thể khiển tốt vi xử lý Core I5-13500 khi hoạt động lâu dài. Điều này một phần là do chúng ta sử dụng tản khí, nên mạch VRM phần nào được hưởng lợi gió từ quạt phả xuống khu vực heatsink VRM. Nếu lắp tản AIO thì khu vực VRM sẽ nóng hơn, nhưng trong thực tế hầu như không ai sử dụng tản AIO ở phân khúc này.
Kết luận về sản phẩm
So với đàn anh ASRock B660M Pro RS thì Phantom Gaming 4 đã bị cắt bớt đi một số tính năng như Heatsink cho VRM nhỏ hơn, không hỗ trợ M.2 SATA, không có LED và Header ARGB. Điều đó biến sản phẩm có mức giá rẻ hơn so với đàn anh khoảng 300K giá bán lẻ.
Tuy nhiên, chính vì sự cắt bớt đó mà khiến cho ASRock B660M Phantom Gaming 4 có sức hấp dẫn rất lớn đối với các tín đồ ăn chắc mặc bền, cần một bo mạch chủ có mức giá tốt, các tính năng phù hợp và hiệu năng cao nhất để làm việc hoặc chơi game trong phân khúc chủ đạo. Thực tế thử nghiệm, bo mạch chủ hoàn toàn cân kèo vi xử lý Core I5-13500 một cách tốt nhất với mức CPU Package khi tải nặng chỉ chưa tới 130W.
Ưu điểm:
- Giá tốt nhất trong phân khúc
- Mạch VRM mạnh mẽ trong phân khúc khi chạy tải mức CPU Package 140W ổn định
- Cụm âm thanh hỗ trợ Nahimic Audio
- Hỗ trợ xung nhịp RAM cao
- Hỗ trợ M.2 Socket (Key E) WiFi
Nhược điểm:
- Không có LED và Header ARGB
- Không có Heatsink giải nhiệt cho M.2
- Không hỗ trợ M.2 SATA
